Bạn có thể coi thường phẩm cách cương cường mà tôn sùng tính nhẫn nại yếu đuối. Bạn thừa nhận đồng ý lời dạy xưa ?kẻ cứng rắn là chết, kẻ nhu nhược là sống? để nhìn thẳng vào quy luật tự nhiên ?Thiên hạ không có gì mềm yếu hơn nước, thế mà công kích vào cái cứng rắn không có gì không thể thắng?, theo đuổi trí tuệ chính trực mà dường như khuất phục, tinh nhanh mà dường như vụng về, hùng biện giỏi mà dường như chẳng nói nên lời.
Ðây hẳn là một loại nhân sinh cao siêu, là một loại nhân sinh thấu suốt và tỉnh ngộ lớn.
Khi cần bạn phục tùng trái với lương tâm, để bảo tồn mình, để tránh những khó xử trước mắt, để giảm bớt những phiền não không cần thiết hoặc tai nạn, bạn gắng hết sức tạm thời phục tùng nó, tiếp nhận nó. Chỉ cần bạn ôm ấp trong lòng vũ khí sắc bén, tâm niệm vốn có của bạn không thay đổi, vẻ nhu nhược bề ngoài của bạn chắc chắn ẩn chứa kín đáo vẻ cứng rắn bên trong, cái nhỏ bé yếu đuối tạm thời của bạn chắc chắn tiềm ẩn cái lớn mạnh của tương lai. Bạn hoàn toàn có thể tạm thời chịu đựng, tạm thời phục tùng để chờ đợi thời cơ. Một khi thời cơ chín muồi bạn sẽ có thể triển khai mạnh mẽ kế hoạch lớn, thực hiện ý nguyện và theo đuổi của mình. Ðây thật ra không phải là lật lọng không giữ chữ tín.
Khổng Tử đi chu du các nước, khốn cùng chán nản. Khi đi qua ấp Bồ của nước Vệ, vừa gặp ngay ông họ Thúc tụ tập dân chúng ở ấp Bồ gây rối. Có mấy người gây rối ở đất Bồ túm lấy Khổng Tử và nói với ông:
"Ông phải đáp ứng chúng tôi không đi đến thành đô nước Vệ, không đem chuyện ở đây truyền đến đó, chúng tôi mới thả ông đi ra khỏi thành. Nếu không, ông sẽ đành phải nán lại đây thôi".
Khổng Tử vì để không bị giữ lại ở trong thành vừa không có việc gì làm vừa không làm nên việc gì, thế là đã đính ước với người Bồ không đi đến thành đô nước Vệ một cách trái với lương tâm.
Sau khi đính ước, nhưng Khổng Tử vừa ra khỏi cổng thành lại xem nó như một tờ giấy bỏ đi, không chút chần chừ đã thúc xe chạy về hướng thành đô nước Vệ.
Tử Cống không thể hiểu nổi đối với việc xé bỏ tờ ước và không giữ chữ tín như thế của Thầy, Khổng Tử liền khuyên các đệ tử:
Chúng ta tại sao phải giữ chữ tín với những kẻ không có nhân nghĩa, không có đầu óc sáng suốt?
Chúng ta tại sao phải phục tùng giữ chữ tín một cách trái lương tâm? Ðến quỷ thần đều không thể nghe được những điều này. Cả tin không tin - người giữ chữ tín nhất cũng không câu nệ với lời ước vì bị ức hiếp mà phải ký trái với lương tâm. Người có trí tuệ lớn, lấy điều nhân ái làm bản tâm (chủ định), lấy thiên hạ làm trách nhiệm của mình, quyết không thể bị kẻ tiểu nhân làm lúng túng khó xử.
Hai cách chọn lựa cứng rắn và nhu nhược nói trên có lẽ đều không phải là quyết sách tốt nhất của đời người. Khoảnh khắc cần phải phục tùng trái với lương tâm, quyết sách lý tưởng nhất có thể là từ trái với lương tâm đi tới thuận lương tâm.
Hoặc là dùng sự thuyết phục đặc biệt của bạn làm chuyển đổi bản lĩnh của người khác, để thuyết phục cấp trên của bạn. Lấy lý để làm cho ông ta hiểu, lấy tình để làm cảm động ông ta. Lấy lòng trung thành của bạn đối với công ty, đối với đơn vị của mình để trình bày rõ ý kiến của bạn, để cho cấp trên thừa nhận đồng ý thiết kế của bạn, kiến giải của bạn, ý nguyện của bạn; hoặc là tuy không thể hoàn toàn thừa nhận đồng ý, cũng có thể thừa nhận đồng ý một phần; hoặc là tạm thời không thể thừa nhận đồng ý với bạn, lại hiểu sâu sắc bạn hơn. Quan hệ của bạn với cấp trên bắt đầu hòa hợp đạt được cùng nhau tin cậy và khoan dung. Lúc đó, cả hai bên đều không tồn tại tâm lý đối kháng, bạn không có cảm giác phục tùng trái với lương tâm nữa, mọi người đều bình tĩnh hòa nhã, thuận lòng toại ý. Há lại không kỳ diệu sao!
Hoặc là kiến giải của bạn trái ngược với cấp trên, nhưng bạn đã tìm hiểu được nỗi khổ tâm của cấp trên, đã tìm hiểu được quyết sách của cấp trên là xuất phát từ thực tiễn phù hợp với lợi ích trước mắt của công chúng, hoặc đại biểu ý kiến của đại đa số người. Khi bạn đồng thời giữ ý kiến bảo lưu, vẫn xuất phát từ việc duy trì đoàn kết yên ổn của công ty và đơn vị mình mà phục tùng quyết định của cấp trên. Còn trong quá trình phục tùng và chấp hành, có thể bạn uốn nắn lại kiến giải ban đầu của mình, tâm lý phục tùng trái với lương tâm cũng hoàn toàn tiêu biến. Có thể cấp trên của bạn kinh qua thực tiễn một khoảng thời gian, dần dần hiểu ra và thừa nhận kiến giải của bạn, từ đó sửa đổi lại một phần hoặc toàn bộ phương án, thực thi của ông ta, từ đó loại bỏ được vách ngăn cách và đạt được hài hòa thông suốt với bạn.
Khoảnh khắc phải phục tùng trái với lương tâm, xét đến cùng quyết định bởi người thuộc tầng lớp nào, có cảm giác tâm tính ra sao.
- Nếu như bạn là một người thật sự chân chính, một người cao thượng, một người tràn đầy trí tuệ, tự bạn có thể xử lý thỏa đáng, bất kể dùng phương thức như thế nào, vận dụng kỹ xảo điều khiển ra sao, từ một mặt nào đó thể hiện và thừa nhận "trái với lương tâm" và phục tùng, bạn đều có thể xứng đáng với nhân cách của mình, xứng đáng với lương tâm của mình.
- Nếu như bạn là một kẻ nô tì hèn mọn dung tục, bạn sẽ biểu hiện ra vẻ khom lưng uốn gối, ầm à ầm ừ, cúi đầu khom lưng, bảo gì nghe nấy. - Nếu như bạn là một kẻ lỗ mãng thô lỗ ngu đần bạn sẽ không phân phải trái trắng đen, cố chấp thiên kiến (như trước đã nói), đem đá đập vào chân mình.
Ai ai cũng đều mong muốn mình là một người chân chính, một người cao thượng, một người tràn đầy trí tuệ.
45- Khoảnh khắc sinh ra tư tưởng ngại khó khăn
