Người xưa cho rằng, vạn sự vạn vật của thế giới, vốn là dùng để nuôi dạy sinh mệnh, nhưng lại có người vì tham đòi hỏi hưởng thụ vạn vật quá nhiều là làm cho vạn vật ngược lại trở thành tai họa làm hao tổn sinh mệnh của họ. Ví như tham đòi hỏi hưởng thụ xe cộ quá nhiều, ra khỏi cửa là ngồi xe, đi về nhà lại ngồi xe, chân không bén đất, phải đạt được mức dễ chịu, chiếc xe này trở thành nguyên nhân làm chân của anh ta sinh bệnh. Vì tham đòi hỏi hưởng thụ thịt béo rượu ngon quá nhiều, ăn no uống đã, thâu đêm suốt sáng, rượu thịt đó lại trở thành thuốc độc làm thủng dạ dầy và ruột của anh ta. Anh ta vì tham đòi hỏi hưởng thụ gái đẹp và hoan lạc quá nhiều, chìm đắm trong nữ sắc và dâm ô, gái đẹp và hoan lạc bèn trở thành lưỡi rìu sắc ngọt chặt đứt sinh mệnh của anh ta. Những việc như vậy, hễ là hám hưởng thụ quá mức, kết quả của nó đều trở nên không những không được hưởng thụ, ngược lại lại làm hại mình, thật sự mình làm mình chịu. Trong lý luận của người Trung quốc xưa về giữ gìn sinh mệnh của mình, hợp lý hưởng thụ đời người, thuyết mang đặc sắc trí tuệ Trung quốc nhất là thuyết vận động sinh mệnh. Họ cho rằng sinh mệnh vốn bắt nguồn từ tinh khí, muốn làm cho sinh mệnh khỏe mạnh, sống lâu chính là phải tích tụ tinh khí, vận chuyển tinh khí. Tích tụ để vận chuyển, vận chuyển mới có thể tích tụ. Nước chảy không sinh gỉ, chốt cửa không bị mối, sinh mệnh trong vận động, người cần phải không ngừng hoạt động làm lụng, làm cho toàn thân nằm trong trạng thái hoạt bát để giữ cho khắp người tinh khí lưu thông. Bằng không, nếu như tham đòi hỏi nhàn hạ quá mức, lười biếng trở thành bản tính, không hoạt động, không làm lụng, tinh khí trong thân người sẽ không thể vận hành mà dẫn đến tích tụ ứ đọng lại. Tích tụ ở phần đầu thì đầu sưng mặt phù, tích tụ ở phần tai thì tai ù, tai điếc, tích tụ ở phần mắt thì khoang mắt sưng đỏ, thị lực suy giảm, tích tụ ở phần mũi thì đường mũi bị ngạt không thông, tích tụ ở phần bụng thì bụng buồn bực căng đầy, tích tụ ở phần chân thì chân sưng, chân mềm. Chúng ta còn biết, nếu như người ta hám hưởng thụ quá mức, lười biếng mà lại ăn không nằm khoèo, không thường động chân động não thì có thể tăng nhanh già yếu đến tử vong. Trong thời đại biến đổi nhanh chóng ngày nay, nếu chúng ta tham đòi hỏi an nhàn quá mức, không thường xuyên đi tiếp xúc với xã hội, tiếp xúc với đại chúng và thực tế dấn thân vào dòng thác cải cách, chúng ta sẽ rất nhanh chóng sản sinh cảm giác bị thời đại vứt bỏ.
93. Khoảnh khắc biết được mình không còn trẻ nữa
VIII. Thu vàng rực rỡ
* Mặt trời của hôm qua đã tắt bình yên, nhưng mặt trời của hôm nay vẫn soi chiếu bạn. * Một cụ già 101 tuổi nói: "Cái mà tôi nhớ nhung nhất là thuở thanh xuân của tôi khi 70 tuổi". "Tôi không còn trẻ nữa". Nhưng bạn đã từng trẻ. Ðó là những năm tháng của giông tố bão táp dữ dội. Bạn đã từng nói với tôi, trong ký ức của bạn, những ngày mưa gió là rất ít, trời quang xanh ngắt một màu, cũng nổi gió, đôi lúc gió còn rất to. Bạn cũng đã từng leo lên đến đỉnh núi để nhìn mặt trời qua những đám mây mù. Ngọn núi ấy không cao, chỉ là một ngọn núi nhỏ của một vùng đồi rất phổ biến, rất bình thường. Trên núi không hề có những con đường lát đá để cho du khách đi, trên thực tế là không có đường. Bạn đã đạp lên những ngọn cỏ khoác đầy những giọt sương long lanh, một mạch chạy lên trên núi. Trên núi không có những cảnh như gà vàng báo sáng có thể để cho du khách chiêm ngưỡng, chỉ có những cây tùng nhỏ lưa thưa. Khi mặt trời và những ngọn gió làm khô hết những giọt sương bạn mới chạy xuống núi. Bạn cũng đã từng đến các bãi biển, cầm chiếc vỏ ốc trong tay hồi lâu. Bạn hiểu rất rõ ràng ngọn sóng rất cao sắp ùn ùn đến, nhưng bạn không hề để ý. Một thoáng, khi ngọn sóng đập lên thân người bạn, bạn kêu lên một tiếng to một cách thoải mái. Tiếng kêu hòa trộn vào trong tiếng sóng bị cuốn đi đến nơi xa vời. Lúc ấy, trong mỗi một tế bào ở khắp người bạn đều ngấm dục vọng sáng tạo, bạn chạy băng băng xung quanh bốn phía, không biết ưu sầu là gì, cũng không biết vì sao trắc trở và thất bại. Bạn kêu la, chạy nhảy không biết mệt mỏi. Bạn cũng đã từng tiễn đưa vô số đêm không ngủ. Khi gió rét căm căm gào rít bên ngoài cửa sổ của bạn, vỗ đập vào mép cửa của bạn, bạn đang cúi đầu xuống bàn chăm chú viết sách. Những ngày mặt trời làm tan băng tuyết, bạn cũng đã từng chuẩn bị hành trang đi đến nơi mà bạn và người khác đều thường đến. Những con đường nhỏ uốn khúc quanh co, dài dằng dặc trong rừng, có lúc nó đột nhiên biến mất trước mắt bạn, bạn đã từng bò qua những bui gai giăng đầy núi, đa leo lên vô số vách đá cheo leo. "Tôi không còn trẻ nữa" Nhưng bạn có thể trở nên trẻ lại. Bạn nói tiếng "lại" vang động lạ kỳ, đã dốc hết nỗi vui sướng và tự hào của bạn. Bạn đã tiễn đưa mọi mê hoặc và gắng gượng đón lại một cái tôi bình thản điềm nhiên. Lúc đó, bạn đang vỗ về những vết thương lòng chồng chất, những cảnh tượng tàn phá diễn ra đầy trước mắt, mỉm cười tạm biệt ngày hôm qua. Không chút luyến tiếc, hàng ngày bạn vẫn vui vẻ tiếp nhận sự nhào nặn của mặt trời. Bạn biết rất rõ ràng, thế giới tự nhiên vẫn chuyển động không ngừng. Mặc dù mặt trời của ngày hôm nay đã không phải là mặt trời của ngày hôm qua nữa, mặt trời của ngày hôm qua đã bình yên tắt, nhưng mặt trời của ngày hôm nay vẫn soi chiếu bạn. Chỉ cần bạn vui lòng, bạn mãi mãi đều có mặt trời của ngày hôm nay. Lòng bạn vĩnh viễn cùng nhảy nhót với mặt trời. Ðã từng biển cả khó tìm nước, loại trừ Vu sơn không có mây. Da dẻ bị sương gió nung nấu hơi có chút co rúm răn reo, những vết nhăn mặt trời rạch trên trán bạn, đó là những tượng trưng của mọi khó khăn trắc trở, chín chắn, trí tuệ và giàu có. Từ đó, bạn không lang thang và lưỡng lự nữa, luôn luôn hướng về mục tiêu mình đã chọn định. Lấy kinh nghiệm đi đường của bạn - có lẽ cầu bạn đã vượt qua còn nhiều hơn đường tôi từng đi, bạn đã đến được một nơi hoàn toàn mới - nơi không những không nghi ngờ mà còn có thể muốn làm gì thì làm lại không vượt quá phép tắc. Chỉ dựa vào điểm này, bạn việc gì không thể làm, việc gì làm không thành? Vua dầu mỏ miền bờ đông Thái Bình Dương gọi là Harmor khi ông 58 tuổi vẫn dũng cảm nhảy vào việc hấp dẫn mới mẻ của ngành dầu mỏ, đã nhen lại ngọn lửa của sinh mệnh. Năm 1974, khi Harmor 76 tuổi, công ty dầu mỏ Phương Tây của ông thu nhập năm đã vượt qua cửa ải 6 tỷ đô la, năm 1981 khi Harmor 83 tuổi, công ty của ông đã trở thành xí nghiệp quy mô lớn nhất, hiệu suất cao nhất toàn nước Mỹ. Ông luôn luôn đang ôm ấp mặt trời của hôm nay, đang mơ của ngày mai. Câu nói nổi tiếng của Harmor: "Ðời người sáu mươi mới bắt đầu" Xiao Bo Na nói càng triệt để hơn: "Sáu mươi về sau mới là cuộc đời chân chính". Henry Gassoway Daris 80 tuổi vẫn tỏ ra có sức sống mãnh liệt về thân thể và tinh thần, còn xuất hiện với tư cách ứng cử viên Phó Tổng thống của Ðảng Dân chủ Mỹ. "Tôi không còn trẻ nữa". Nhưng bạn hà tất phải nói không còn trẻ nữa. Hà tất phải mang một chút đau buồn? Phán định bạn không trẻ nữa, trước hết chỉ có bản thân bạn. Mặt trăng vốn luôn luôn tròn, tại sao chúng ta lại thường nhìn thấy nó khuyết, chỉ vì có một bộ phận tia sáng của mặt trời vì quả đất che không thể phản xạ cho nó, từ đó mà che mắt của chúng ta, làm cho chúng ta phát sinh sai lầm về thị giác. Phán đoán của bạn đối với mình còn trẻ hay không cũng thường thường sai lầm. Nếu như bạn được hưởng tuổi thọ như cụ Phùng Hữu Lan 95 tuổi, thì khi bạn 60 tuổi làm sao không thể nói không trẻ? Bạn còn có thể đi tiếp đoạn đường 35 năm nữa. Lúc này bạn cũng trẻ giống như một người hiện là 25 tuổi nhưng tưởng chỉ sống được đến 60 tuổi, những việc mà anh chàng 25 tuổi kia có thể làm, bạn cũng có thể làm, có lẽ bạn làm còn khá hơn anh ấy làm. Có một cụ già 101 tuổi nói với người ta: "Cái mà tôi nhớ nhung nhất là thuở thanh xuân của tôi khi 70 tuổi". Ông cụ muốn trẻ đi 30 tuổi, 70 tuổi đối với cụ là thuở thanh xuân. Không cần thiết mình phải phán quyết tử hình đối với mình, tự cho là có mấy loại bệnh ở trong người, cho là yếu đuối sẽ không thể sống lâu ở đời nữa. Trường thọ nhất loạt chỉ có thể ban tặng cho những người lạc quan, đối với những người đau buồn, đối với những người mà mình tự phán quyết mình tử hình quá sớm, thì một người cũng không thể đem cho được. Mẹ của Mark Twain khi 40 tuổi thân thể nhỏ bé lại yếu đuối, được xác nhận là có bệnh kinh niên trong người thế nào cũng sẽ không sống được lâu trên đời nữa. Nhưng vì bà luôn luôn vui vẻ lạc quan, không biết buồn rầu là gì, kết quả là bà đã sống đến tận 88 tuổi. Hơn thế nữa khi bà 82 tuổi còn có thể vượt khoảng đường xa xôi đi thăm người yêu của mình lúc 18 tuổi. Nhà văn nổi tiếng Bạch Vi lúc trẻ luôn luôn bệnh tật, bởi vì bà là người cởi mở độ lượng, sau 60 tuổi mọi tật bệnh của thời trẻ tuổi lại mất hết một cách thần kỳ mãi đến khi 95 tuổi vĩnh biệt cõi đời vẫn một mình nhẹ nhõm. "Khả năng vô cùng nhiều đều ở tương lai của bạn. Bạn có thể sống được bao nhiêu năm" Trên thế giới không có một ai có thể nói đúng. George Meredith, khi chúc mừng sinh nhật lần thứ 74 của ông đã diễn đạt một tâm trạng đẹp đẽ nhất, ông nói: "Bất kể là về tâm linh hoặc về đầu óc, tôi không cảm thấy tôi là đang già. Tôi vẫn dùng con mắt của người trai trẻ để nhìn đời người. Tôi thường thường mong muốn, tôi không giống như những người trí tuệ tê liệt sinh hoạt đần độn như thế, trở thành một người già yếu." Nếu như tâm linh của bạn luôn giữ được ở mức độ này, bạn tất nhiên là may mắn. Cho nên, bạn không cần thiết phải nhớ mãi: tôi không còn trẻ nữa.
