Người già có rất nhiều, rất nhiều cách sống. ?Hãy ít phát ra những cái cuồng nhiệt của tuổi trẻ? và "thích ngâm vịnh lúc hoàng hôn" là một cách sống của người già, như thế rất đẹp, làm cho người ta hâm mộ, nhưng "trên chiếc thuyền con lênh đênh trên mặt hồ, dưới chân ngôi đền cổ vào những buổi chiều tà, gió giăng đầy núi ngắm nước dậy sóng" cũng chẳng rất đẹp, rất làm cho người ta hâm mộ ư? Mấu chốt là ở chỗ chuẩn xác nắm chắc bản thân mình.
96. Khoảnh khắc cảm thấy
* Ðầu óc của một người tuổi cao hoàn toàn có thể so với một người tuổi nhỏ hơn, càng trẻ hơn. * Hãy tóm chặt lấy trái tim trẻ trung! Có lẽ hầu hết mọi người đều thừa nhận, thực chất của người già là đầu óc con người lão hóa, não lực suy thoái, đầu óc không dễ điều khiển nữa. Tức là do các cơ quan tri giác, vận động, tư duy và trí nhớ của con người suy lão, dẫn đến năng lực trực giác tiếp thụ sự việc mới, phán đoán logic, năng lực phân tích tổng hợp, năng lực tưởng tượng và năng lực ghi nhớ suy yếu. Do đó có thể thấy, đầu óc lão hóa là sự lão hóa của hai phương diện sinh lý và tâm lý. Sinh lý lão hóa là sự việc tự nhiên, còn tâm lý lão hóa chủ yếu là do con người tạo nên, cả hai đồng thời cũng ảnh hưởng lẫn nhau, bồi bổ và tác động lẫn nhau; sự lão hóa về sinh lý có thể dẫn đến lão hóa về tâm lý, sự lão hóa về tâm lý cũng tất nhiên tăng nhanh lão hóa về sinh lý. Ngược lại cũng hoàn toàn đúng, sinh lý trẻ trung dẫn đến tâm lý trẻ trung, mà tâm lý trẻ cũng tất nhiên thúc đẩy sinh lý trẻ hoặc kéo chậm sinh lý lão hóa. Ðầu óc của một người tuổi cao hoàn toàn có thể so với một người tuổi nhỏ hơn càng trẻ hơn, tức bộ não và sự suy nghĩ của người già đều trẻ hơn một chút - Hiện tượng này ở xung quanh chúng ta đâu đâu cũng có. Ðây trước tiên là do tác dụng tâm lý của người tuổi cao gây nên, bởi vì cái trẻ về tâm lý của họ đã kéo chậm sự lão hóa sinh lý của ông ta. Nếu muốn làm cho bạn trẻ hơn một chút, kéo chậm lão hóa, để cho cảm giác đầu óc không dễ điều khiển chậm xuất hiện, về chủ quan điều bạn có thể làm được là - Ôm chặt lấy trái tim trẻ trung! Chúng ta tuổi tác đã cao làm thế nào còn ôm chặt được trái tim trẻ nữa? Hoàn toàn có thể làm được. Chúng ta đều đã từng là trai trẻ, đã từng có cảm giác khi trai trẻ, không ngừng thức tỉnh lại phần cảm giác của thời đó của mình, dùng cái đó để cảm giác thế giới và cảm giác chính mình. Xung quanh chúng ta có rất nhiều, rất nhiều bạn trẻ đang hoạt động sôi nổi, có lẽ do những khiếm khuyết của bản thân chúng ta không có cách nào bù đắp nên không thể cảm giác được thế giới và bản thân mình giống như họ, cái mà chúng ta có thể giữ được, có thể ôm chặt được mãi mãi chỉ có thể là cảm giác của mình. Chúng ta còn có thể thường xuyên so sánh với những người đầu óc lão hóa rất nhanh trong những người cùng lứa tuổi, tự mình dựng lên một hình ảnh phản diện, lấy đó làm gương để luôn luôn cảnh giác mình không nên giống anh ta như thế. Một trong những biểu hiện của đầu óc lão hóa là cảm giác đối với thế giới bên ngoài hoàn toàn xa lạ với lớp trẻ. Bạn thấy họ có đặc trưng tâm lý và đặc trưng hành vi hoàn toàn rõ ràng. Ðứng trước đại trào lưu cải cách xã hội, hốt hoảng không yên, luôn sợ phá hoại mất trật tự đã có. Nhìn không quen phương thức, hành vi, quan niệm tư tưởng mới và tất cả văn hóa nghệ thuật mới xuất hiện, thậm chí đối với phương thức diễn đạt ngôn ngữ mới cũng nhìn không quen, luôn luôn cho là ở đó có sự sai trái trong cách dùng từ. Tôn sùng cái cổ, chê trách cái mới, thường thường oán trách lòng người không giống xưa, phong khí xã hội ngày càng đi xuống. Bất cứ việc gì đều lấy quyền uy, cổ nhân Thánh hiền làm trọng. Không dám đột phá phương thức cũ kỹ, không dám vượt ra ngoài khuôn khổ. Nghe không lọt tai những ý kiến khác, không tiếp nhận nổi những quan điểm khác. Kiêu ngạo không gần quần chúng, chỉ cho mình là đúng. Những người đầu óc già cỗi nhanh luôn cách ngăn với những người trẻ, không trao đổi chuyện trò với họ, càng không nói đùa với họ, họ luôn khoanh mình trong vòng những người già. Từ đó nên tương đối ít nhận được những kích thích của sự việc mới mẻ, thiếu sức tưởng tượng, thiếu tính sinh động. Bạn muốn dám học tập và xin chỉ dẫn của những người trẻ ở quanh mình bạn cùng họ kết thành một khối, thường cùng với họ vui vẻ hòa nhã, nói chuyện phiếm, để trái tim của mình cùng với họ hòa cùng một nhịp, không nên sợ người khác chê cười bạn là ngây thơ cụ, nói bạn già rồi mà còn như đứa trẻ tinh nghịch. Bạn phải vững vàng tin tưởng rằng ?ông trời đích thực còn là đứa trẻ tinh nghịch?, chẳng có gì không tốt cả. Khi họp phát biểu xin bạn chớ có chiếm thời gian quá dài, ít nói những điều vô bổ, ít nói những lời lặp lại. Ðã đành bạn đã lớn tuổi, gặp việc chớ có sợ cái này cái khác, bạn hoàn toàn có thể so với lớp trẻ càng không sợ mạo hiểm càng dám cạnh tranh, càng ít kiêng dè hơn. Bạn muốn dùng đặc trưng tâm lý và đặc trưng hành vi như thế làm tuyến cảnh giới, đi ngược lại với con đường của họ. Luôn giữ được trạng thái tâm lý, trạng thái hành vi như thế, bạn sẽ có thể đẩy chậm được quá trình tâm lý lão hóa, đầu óc của bạn có thể không nhanh? nhạy được như lớp trẻ, nhưng trí tuệ, kinh nghiệm của bạn, sự phán đoán chín chắn của bạn trái lại có thể bù đắp lại những chỗ thiếu sót của bạn.
