23- Khoảnh khắc cảm thấy không biết giao tiếp
. Trở ngại ngôn ngữ chắc chắn là kẻ thù lớn trong giao tiếp giữa người với nhau.
. Một người có nhân cách đẹp, đức tính cao thượng sẽ được khắp nơi chào đón.
Bạn cảm thấy mình không biết giao tiếp, đại thể trên hai tiền đề như sau:
Một là cảm thấy bản thân mình không biết nói năng. Hoặc mồm miệng ấp úng, nói lời không rõ ràng, âm điệu nặng nề, tiếng địa phương quá nhiều, người khác nghe không hiểu. Hoặc là bạn dứt khoát là nói chẳng nên lời, ít nói.
Hai là bạn thật ra không có khiếm khuyết trên, mà lại hay nói, nói năng xuất chúng, tài hoa ngang ngược. Nhưng bạn không thể hấp dẫn được người khác, người ta đều không muốn giao tiếp với bạn. Bạn thường chỉ có thể sống một mình. Bạn nhiều nhất cũng chỉ có thể vì quan hệ công tác, vì bạn có giá trị được người ta lợi dụng mà có vài người đi lại giao tiếp với bạn, ngoài đó ra bạn luôn là một kẻ cô độc một mình.
Ðấy là vì sao? Bạn suy nghĩ? hoài mà vẫn không có lời giải.
Việc giao tiếp giữa người với nhau chủ yếu dựa vào giao tiếp của ngôn ngữ. Trở ngại ngôn ngữ chắc chắn là kẻ thù lớn của việc giao tiếp giữa người với nhau.
Ngôn ngữ sẽ đem bạn định nghĩa là bạn, còn tôi định nghĩa là tôi, sự khác biệt của bạn và tôi, sự khác biệt của bạn với anh ta, hầu như chính là sự khác biệt của ngôn ngữ. Sự tồn tại của bạn hầu như chính là sự tồn tại ngôn ngữ của bạn. Việc đi lại của bạn với người khác, hầu như chính là sự đi lại của ngôn ngữ của bạn với ngôn ngữ của người khác. Những người câm chính cũng dùng ngôn ngữ câm để giao tiếp.
Nếu như không phải là người có ngôn ngữ, thì con người không biết sẽ trở thành một động vật như thế nào nữa. Thiếu ngôn ngữ, loài người thật sự chẳng có cái gì.
Khi giao tiếp với người khác, biết sử dụng ngôn ngữ, có thể ăn nói đĩnh đạc, thao thao bất tuyệt, nói lia lịa, mà lại nhanh nhảu dí dỏm, bỗng chốc làm cho người ta không nhịn được cười, bỗng chốc lại làm cho người ta đăm chiêu suy nghĩ. Bạn sẽ có thể khét tiếng một vùng nhận được quan hệ quần chúng không ngờ tới. Bạn sẽ trở thành trung tâm trong đám đông người.
Hễ là người lạc quan nói khỏe, người ta đều muốn giao tiếp với anh ta, vui vẻ đã lôi kéo anh ta lại cùng nhau. Còn một người ưu sầu ít nói, thì người ta chẳng muốn đến gần.
Người hay nói có thể làm cho cảnh tượng lạnh lẽo ấm áp hẳn lên, sôi động lên tạo nên bầu không khí vui vẻ hài hòa. Còn đối với một người ít lời, không biết nói thì sẽ hoàn toàn ngược lại.
Có người nói: Huấn luyện không thể thiếu để trở thành người thượng lưu là nói ra những lời nói đẹp đẽ và lịch sự. Kỳ thực, có thể nói trực tiếp hơn: Chỉ có những người trước tiên có sẵn ngôn ngữ của những người thượng lưu mới có thể trở thành một người thượng lưu.
Bất kể xưa nay, trong và ngoài nước, người biết nói đều nhận được sự yêu thích của mọi người. Thời Xuân thu chiến quốc và thời Nam Bắc triều Ngụy Tấn ở Trung Quốc, một cuộc nói chuyện tuyệt vời làm cho người ta kinh ngạc, có thể tức khắc làm cho giá trị của một người được nâng lên gấp trăm nghìn lần, làm thay đổi địa vị xã hội của ông ta:
Dương Âm tài nói chuyện, âm điệu tuyệt vời, hòa hợp lại hay, những người đã được nghe, không ai không tôn kính và sợ hãi.
Quy Nhan Phụ hiểu biết một ít tiếng Hồ, đi sứ sang Tây vực đã thuyết phục nổi Hồ Sư Tử về cống dâng, do có công được tấn thăng làm Thái thú Hà Ðông.
Những thí dụ như thế không sao kể hết.
Khi đi lại với người khác, cùng một ý nghĩ như nhau, dùng ngôn ngữ khác nhau diễn đạt ra, có thể sinh ra hiệu quả hoàn toàn trái ngược. Bạn là tinh nhanh, đối phương vừa ý vui vẻ, thích đi lại giao tiếp với bạn, thậm chí tán thưởng bạn; bạn là khù khờ, đối phương giận dữ, buồn rầu, từ chối không đi lại giao tiếp với bạn, thậm chí chửi mắng bạn.
Thời trung thế kỷ, phương đông có một Quốc vương ban đêm nằm mơ thấy mình răng bị rụng đầy cả miệng, hôm sau vào triều hỏi các quan giải mộng.
Quan giải mộng A nói: "Bẩm Quốc vương, mộng này ngụ ý tất cả mọi người thân của Ngài đều sẽ chết trước Ngài, không có một ai có thể thoát."
Quốc vương nghe xong không vui, tiếp đó giận dữ bèn lệnh cho người đánh A 100 gậy.
Quan giải mộng B nói: "Bẩm Quốc vương, mộng này ngụ ý Ngài so với tất cả mọi người thân của Ngài đều trường thọ và có phúc hơn"?.
Quốc vương nghe xong gật đầu, tiếp đó vui mừng khôn xiết bèn lệnh cho người thưởng B 100 đồng tiền vàng.
Ý tứ của hai quan đoán mộng A và B đều hoàn toàn như nhau, nhưng khi diễn đạt dùng lời lẽ không như nhau, đã được hai kết quả hoàn toàn ngược nhau.
Ngôn ngữ một điều kỳ diệu biết bao nhiêu!
Nhưng, trong đời sống quả thực cũng có sự thực như thế này tồn tại: Có một số người đích thực biết khéo nói, giỏi biện bạch, mồm mép dẻo quẹo, nói lên tiếng nói kêu leng keng, giống như xe chạy xuống dốc, kỹ xảo ngôn ngữ có thể gọi là ở trên hết, nhưng chính lại là quan hệ quần chúng không tốt.
Vì sao?
Trong giao tiếp giữa người với người, việc sử dụng ngôn ngữ không những chỉ là một vấn đề kỹ xảo và thao tác, điều quan trọng còn ở chỗ nội dung của ngôn ngữ và thành ý.
Bạn muốn thực hiện quan hệ nhân tế (tức quan hệ giữa người với người) thành công, cần phải làm cho nội dung ngôn ngữ của bạn ôn hòa lương thiện, tràn ngập tình cảm tốt đẹp, mà còn phải tràn ngập lòng chân thành của bạn nữa. Không thể tùy tiện dùng lời ác độc để làm hại người khác (bất kể người đó là ai), không thể nhạt nhẽo vô vị, không thể làm điệu xảo trá. Nếu không thì, bất kể bạn kỹ xảo và thao thác phong phú bao nhiêu cũng không thể làm cho đối phương giao tiếp thích lắng nghe, không thể có cách nào thực hiện được mục đích giao tiếp của bạn. Ngôn ngữ thắm đượm tình người lương thiện và tốt đẹp, thậm chí còn có công hiệu làm trong lành và mỹ hóa bầu không khí giao tiếp, tuyệt vời đến khó tả nữa.
Trong biển người mênh mang cũng còn tồn tại hàng loạt những người vụng về lời nói nhưng nhân duyên cực tốt. Anh ta có thể giống như nam châm thu hút nhiều người xung quanh vui vẻ đi lại, giao tiếp với anh ta.
Tôi có quen một bạn trẻ lời nói cứ ngắc ngứ, đến nỗi anh ta và cả người khác đều cảm thấy rất rõ khả năng nói năng của anh ta rất tồi. Từ nông thôn vào đại học, học nghiên cứu sinh, làm việc ở thành phố trước sau đã hơn mười năm, vẫn cứ nói một giọng tiếng địa phương, nếu không phải là người đồng hương thì không tài nào hiểu nổi. Hầu như anh ta chẳng có cách nào nói chuyện được ở những nơi công cộng. Ðôi khi nói chuyện vui với người khác, còn cần vợ ở bên cạnh để phiên dịch - dịch những tiếng thổ âm thành tiếng phổ thông, trở ngại về ngôn ngữ này không thể không được xem là khá nặng nề. Nhưng quan hệ quần chúng của anh ta lại cực kỳ tốt, bạn đồng nghiệp ai ai cũng thích anh ta, trẻ con trong cơ quan đều rất thích và chơi với anh ta, các bạn học cũ đều rất muốn cộng tác với anh ta.
Ðó là vì sao?
Một loại ngôn ngữ khác của anh ta - tác dụng của ngôn ngữ động tác.
Người ta từ một nụ cười của anh ta, từ khuôn mặt hồn nhiên vui vẻ của anh ta, từ một động tác thân thể nho nhỏ của anh ta, từ những cách đối nhân xử thế của anh ta khi cộng tác, đều nhận ra tinh thần thân ái, hòa nhã và vui vẻ của anh ta, do đó đã lôi cuốn được sự gần gũi của nhiều người.
Anh ta đã dùng ngôn ngữ động tác và tinh thần tốt đẹp để bù đắp lại những khiếm khuyết của ngôn ngữ trên cửa miệng của mình.
Từ đó ta thấy, tinh thần của một người trong giao tiếp nhân tế có ý nghĩa quyết định then chốt.
Một người phẩm cách tốt đẹp, đức hạnh cao thượng sẽ được chào đón khắp nơi. Còn một người chỉ toan tính cá nhân mình, không hề quan tâm một tí chút đến người khác, tất nhiên sẽ bị phỉ nhổ khắp mọi nơi.
Cho nên, khi phát hiện thấy mình không biết giao tiếp, cho dù bạn học nghệ thuật giao tiếp tinh thông bao nhiêu, nếu như không từ nhân phẩm và đức hạnh nâng cao mình lên, thì vẫn chẳng giúp được việc gì.
Bạn thấy phàm là những người tư lợi, bụng dạ hẹp hòi, ghen tỵ, không bằng lòng tốn thời gian làm việc hộ người khác, không thích những cái thoải mái của người lớn tuổi đều là những người đóng cửa ngồi trong nhà, không thể có bạn bè, không thể nhận được sự giúp đỡ của bạn bè. Bất kể tài năng của anh ta to lớn đến đâu, năng lực mạnh đến đâu, khả năng nói năng tài giỏi đến đâu, cũng không thể thu hút được bạn bè.
Yêu mến người khác, giúp đỡ người khác, lấy thành tâm thành ý đối xử với người, thì mọi người đều muốn giao tiếp với bạn. Trong giao tiếp bạn cũng sẽ có thể dần dần trở nên khôn khéo hơn.
